آشنایی با پادشاه ارزهای دیجیتال، بیت‌کوین

ارز دیجیتال بیت‌کوین چیست؟ بیت‌کوین نوعی پول الکترونیک است و موجودیت فیزیکی ندارد. شما به وسیله آن می‌توانید به هر نقطه‌ای از دنیا پول بفرستید یا از آن برای خرید کالا و خدمات استفاده کنید. دو ویژگی اصلی بیت کوین یعنی غیرمتمرکز بودن و در امان ماندن از چاپ واحدهای پولی بیشتر، دستاورد مهمی در برابر پول‌های امروزی به حساب می‌آیند که مسیر را برای شکل جدیدی از نظام اقتصادی در آینده باز می‌کند.

بیت کوین (Bitcoin) ارز دیجیتالی است که می‌توانید آن را به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید، به وسیله آن انتقالات ارزی خود را انجام داده و حتی از فروشگاه‌های آنلاین سفارش دهید. همین کارکردهای مختلف و استفاده‌های متفاوتی که از بیت کوین می‌توانید داشته باشید، شاید مهمترین دلیل و بهترین پاسخ به این سوال باشد که چرا باید با این پدیده بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه بیت‌کوین

همه چیز از سال ۲۰۰۸ و انتشار مقاله‌ای که نوعی پول الکترونیک به نام بیت کوین در آن معرفی شده بود آغاز شد. هویت ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو آغازگر انقلابی بود که سال‌ها بعد به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شد و اقتصاددانان را به بحث‌های نظری گسترده درباره آن وادار کرد.

پس از گذشت چند ماه، در ابتدای سال 2009 شبکه بیت کوین کار خود را آغاز کرد. در سال 2009 که از این ارز دیجیتال رونمایی شد، قیمت آن نزدیک به صفر بود. آن روز شاید کمتر کسی جایگاه فعلی را برای Bitcoin پیش‌بینی می‌کرد. قیمت این ارز‌ دیجیتال در سال‌های نخست، قدم‌به‌قدم رشد کرد و تا الان یعنی اوایل سال 2023 قیمت این ارز به 24 هزار دلار رسیده است.

 

چرا بیت‌کوین باارزش است؟

به دلیل عرضه محدود، به بیت‌کوین لقب طلای دیجیتال داده‌اند. بعضی از سرمایه‌گذاران آن را ذخیره ارزش می‌دانند. به دلیل نایاب بودن و سختی تولید بیت‌کوین را به فلزهایی همچون طلا و نقره نسبت داده‌اند.

دارندگان بیت‌کوین معتقدند که این ویژگی‌ها همراه با دسترسی جهانی و نقدینگی زیاد، آن را به یک سیستم ایده‌آل برای ذخیره دارایی در بلند مدت تبدیل کرده‌اند. آن‌ها بر این عقیده‌اند که ارزش بیت کوین با گذشت زمان افزایش می‌یابد.

آنچه بیت‌کوین را جذاب کرده است غیرمتمرکز بودن، مقاومت در برابر سانسور، امنیت و نداشتن حد و مرز از دلایل ارزشمند بودن بیت کوین به شمار می‌آیند.

این ویژگی‌ها باعث شده است که بیت کوین در مواردی همچون حواله و پرداخت‌های بین‌المللی بسیار موردتوجه واقع شود، زیرا برخی نمی‌خواهند به واسطه این معاملات هویتشان آشکار شود. در حالی که با استفاده از شماره حساب یا کارت اعتباری هویت فرد کاملاً آشکار خواهد شد.

بسیاری از کاربران قصد فروش بیت کوین‌های خود را ندارند، بلکه می‌خواهند آن را برای مدت‌های طولانی پس‌انداز کنند.

 

وایت‌پیپر بیت‌کوین چیست؟

وایت‌پیپر (White Paper) به گزارشی جامع، عمیق و معتبر گفته می‌شود که یک مسئله یا مشکل را مطرح می‌کند و برای آن راه حلی دقیق و معتبر ارائه می‌دهد. در واقع وایت‌پیپر سند ویژه‌ای است که توسعه‌دهندگان هر پروژه ارز دیجیتال در اختیار عموم قرار می‌دهند. این سند حاوی محتوایی درباره چیستی پروژه‌های بلاک چین و اهداف آن‌هاست.

ساتوشی ناکاموتو در سال 2008، یعنی حدود چند ماه قبل از رونمایی بیت کوین، از وایت پیپر Bitcoin رونمایی کرد. در این سند، Bitcoin نوعی پول الکترونیک همتا به همتا معرفی شد. همچنین مفهوم غیرمتمرکز بودن بلاکچین بیت کوین مفصل در این سند توضیح داده شده است.

با استفاده از الگوریتم‌های ریاضی خاص، مکانیزم‌های اجماع برای اعتبارسنجی تراکنش‌های این شبکه تعریف شده است. به این ترتیب، تراکنش‌ها در بستری امن و بدون نیاز به حضور شخص ثالث به‌عنوان واسطه، انجام می‌شود. این در حالی است که در مبادلات روزمره با ارزهای فیات، عملاً به نهاد واسطه‌ای مانند بانک نیاز است.

 

پشتوانه بیت‌کوین چیست؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که هیچ چیز؛ بیت کوین پشتوانه‌ای ندارد! با اینکه پشتوانه می‌تواند یک واژه غلط‌انداز باشد اما یک سوال، پول‌هایی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنید و ارزهایی مانند دلار و یورو به نظرتان چه پشتوانه‌ای دارند؟ پاسخ این سوال هم همان هیچ چیز است.

بیت کوین مانند پول‌های امروزی توسط فلزات گرانبهایی مثل طلا یا کالاهای قابل مبادله، پشتوانه‌سازی نشده است. ارزش بنیادین بیت کوین و ارزهای بی‌پشتوانه از اعتماد مردمی ناشی می‌شود که به ارزشمند بودن آن‌ها اعتقاد دارند. همانطور که شما این موضوع را باور دارید که می‌توانید اسکناس‌هایتان را به مغازه بدهید و اجناس مورد نیازتان را بخرید، مغازه‌دار نیز به همین ترتیب می‌داند که با دادن این اسکناس‌ها می‌تواند کالاهای مورد نیازش را بخرد، این اسکناس‌ها به این ترتیب در جامعه دست به دست می‌شوند.

اما از سوی دیگر با نگاه به کاربرد بیت‌کوین در دنیای امروز می‌توان دریافت که بیشتر مردم برای سرمایه‌گذاری بیت‌کوین می‌خرند و نه برای استفاده از آن در پرداخت‌هایشان. به همین دلیل هم دیدگاه دیگری به وجود آمده که طبق آن بیت‌کوین علاوه بر اینکه می‌تواند نقش یک پول را ایفا کند، می‌تواند به عنوان یک دارایی هم مورد استفاده قرار بگیرد؛ دارایی‌ای که می‌تواند ارزش خود را در طول زمان حفظ کند. برای نمونه ارزش طلا در برابر کالاهای اساسی مثل خوراک و پوشاک در طول زمان یک نسبت تقریبا ثابت بوده است.

 

بیت‌کوین چگونه ارزش‌گذاری می‌شود؟

ارزش بیت‌کوین توسط فرد یا گروه خاصی تعیین نمی‌شود. همانطور که قیمت طلا در بازارهای جهانی براساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، قیمت بیت‌کوین نیز در صرافی‌ها و کارگزاری‌ها بر اساس دو عامل اصلی عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در صورتی که نیروی عرضه در بازار بیشتر از تقاضا باشد، قیمت‌ها در جهت نزولی و کاهش یافتن حرکت خواهند کرد تا زمانی که دوباره میزان تقاضا برابر با عرضه شود.

از سوی دیگر این ارز دیجیتال را می‌توان دارای یک ارزش بنیادین نیز دانست که مقدار آن با توجه به وضعیت شبکه‌اش و هزینه‌ای که ماینرها برای استخراج یک واحد از آن صرف می‌کنند، به دست می‌آید. با وجود شیوه‌های ارزش‌گذاری مختلف، در نهایت قیمت بیت‌کوین توسط عرضه‌ای که می‌تواند از سوی استخراج‌کنندگان باشد و یا تقاضایی که از سوی سرمایه‌گذاران شکل گرفته‌ است، تعیین می‌شود.

 

امنیت شبکه بیت‌کوین

حالا که بیت کوین شبکه‌ای غیرمتمرکز است، پس وقتی برای کسی بیت کوین ارسال می‌کنید، چه کسی از تراکنش شما پشتیبانی می‌کند تا انتقال انجام شود؟ چه کسی تراکنش‌های بیت‌کوین را تأیید می‌کند یا امنیت آن را حفظ می‌کند؟ داوطلبانی به‌نام «استخراج‌کننده» یا همان «ماینر».

البته استخراج‌کنندگان این کار را محض رضای خدا انجام نمی‌دهند؛ آنها دستگاه‌ها و سخت‌افزارهای خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار می‌دهند تا شبکه بیت کوین در ازای حفظ امنیت شبکه به آنها پاداش پرداخت کند. این پاداش همان بیت‌‌کوین تولیدشده از فرایند استخراج است.

به‌عبارت دیگر، افراد ماینر با سخت‌افزارهای خود کمک می‌کنند شبکه بیت‌کوین امن بماند و تراکنش‌های این شبکه به مقصد برسد؛ تقریباً مانند همان کاری که کامپیوترها یا سرورهای بانک انجام می‌دهند تا تراکنش بانکی شما تأیید شود.

 

چرا در بلاک‌چین به ماینرها نیاز داریم؟

از آنجایی که بیت‌کوین‌ها در واقع رکوردهای دیجیتالی هستند، خطر کپی کردن، جعل یا دوبار خرج کردن یک بیت‌کوین وجود دارد. دوبار خرج کردن روشی است که در آن مالک بیت‌کوین به طور غیرقانونی یک بیت‌کوین را دو بار خرج می‌کند. بنابراین برای بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این خطر وجود دارد که خرج کننده بتواند بیت‌کوین خود را کپی کرده و در حالی که هنوز نسخه اصلی را نگه داشته است، به طرف دیگری ارسال کند.

رفع مشکل دوبار خرج کردن به اجماع در مورد سابقه معاملات نیاز دارد. مالکیت بیت‌کوین را می‌توان از طریق رمزنگاری کلید عمومی به صورت ریاضی اثبات کرد. با این حال، رمزنگاری به تنهایی نمی‌تواند تضمین کند که یک کوین  خاص قبلاً برای شخص دیگری ارسال نشده باشد. ماینینگ این مشکلات را حل می‌کند.

ماینرها تراکنش‌ها را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که کاربران به طور نامشروع سعی نکرده‌اند یک بیت‌کوین را دو بار خرج کنند و در ضمن تلاش برای «هک کردن» شبکه را بسیار پرهزینه و نیازمند منابع قدرتمندی می‌کنند. در واقع، پیوستن به شبکه به عنوان یک ماینر بسیار مقرون به صرفه‌تر از تلاش برای تخریب آن است.

در استخراج ارزهای دیجیتال از انگیزه‌های اقتصادی برای ایجاد داده تراکنش‌های قابل اعتماد استفاده می‌کند. اشخاص ثالثی که تراکنش‌ها را سفارش می‌دهند غیرمتمرکز هستند و برای رفتار صحیح پاداش‌های پولی دریافت می‌کنند. برعکس، هرگونه رفتار نادرست منجر به از دست رفتن منابع اقتصادی می‌شود، حداقل تا زمانی که اکثریت صادق باشند.

 

استخراج بیت کوین چیست؟

استخراج بیت کوین فرآیند ایجاد بیت‌کوین جدید با حل یک پازل است.کاربران از طریق ماینینگ، بلاک‌ها را به بلاکچین اضافه می‌کنند. به این منظور، باید از قدرت محاسبه برای حل پازل‌های رمزنگاری شده استفاده شود. به هر کسی که یک بلاک معتبر ارائه کند یک پاداش به عنوان محرک و انگیزه داده می‌شود.

تولید یک بلاک پرهزینه به حساب می‌آید، اما بررسی آن در صورتی که معتبر باشد کم هزینه است. اگر کسی بخواهد در ارائه بلاک معتبر تقلب کند، این شبکه فوراً آن را رد می‌کند و ماینر در این صورت نمیتواند هزینه‌های ماینینگ را جبران کند.

پاداش که اغلب به آن پاداش بلاک گفته می‌شود از دو بخش کارمزدهای مربوط به معاملات و سوبسیدهای بلاک تشکیل شده است. سوبسیدهای بلاک تنها منبع بیت‌کوین جدید هستند. با هر بلاک استخراج شده، مجموعه‌ای از سکه‌ها به عرضه کل اضافه می‌شوند.

برای استخراج بیت‌کوین به تجهیزات و سخت افزارهای قدرتمندی نیاز است که تهیه آن‌ها هزینه بالایی در پی خواهد داشت. برای استخراج بیت کوین روش های زیادی پیش رو است. می توانید به تنهایی یک سیستم یا به اصطلاح ریگ استخراج تهیه کنید و یا وارد یک استخر استخراج بیت کوین شوید. از طرفی هم می توانید تجهیزات لازم برای استخراج را اجاره کنید.

 

آموزش خرید و فروش بیت کوین

خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها یا ارزهای دیجتال بسیار ساده است. برای این کار صرفاً به یک حساب بانکی و یک سایت معتبر یا همان صرافی نیاز دارید.

مراحل خرید بیت کوین

1- نصب کیف پول بیت کوین: کیف پول محلی است که رمزارزها یا همان بیت‌کوین شما در آن نگهداری می‌شود. کیف پول در واقع همان حساب بانکی شما است.

2- پیدا کردن صرافی معتبر بیت کوین: شمامی توانید با ثبت نام در صرافی آکوکوین اقدام به خرید و فروش بیت کوین کنید.

3- انجام احراز هویت با مدارک شناسایی: بعد از انتخاب صرافی و ثبت‌نام اولیه، باید نسبت به ارائه مدارک درخواستی اقدام کرده و فرایند احراز هویت را کامل نمایید. این کار برای جلوگیری از کلاهبرداری و پول‌شویی احتمالی انجام می‌شود.

4- خرید بیت کوین و دریافت در کیف پول: در این مرحله می توانید از طریق حساب بانکی خود اقدام به شارژ حساب خود نموده و بیت‌کوین بخرید.

 

آیا بیت‌کوین قانونی است؟

تاکنون دولت‌های زیادی از جمله ایران درباره بیت‌کوین موضع روشن و مشخصی اتخاذ نکرده‌اند اما این مسئله بدین معنا نیست که این پول دیجیتال غیرقانونی است و استفاده یا خریدوفروش آن جرم تلقی می‌شود. در کشورهایی مانند ایالات متحده، کره جنوبی، ژاپن، هنگ‌کنگ و مالزی صرافی‌ها به صورت قانونی و رسمی در حال فعالیت هستند.

بعضی از دستگاه‌های قضایی مانند چین ارزهای دیجیتال را قانونی نمی‌دانند اما از نظر اجرایی عموم مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. البته به دلیل رشد صرافی‌ها، صنعت ماینینگ و کسب‌وکارهای مرتبط، به احتمال زیاد در آینده قوانین جامعی برای این حوزه تعیین خواهد شد.

از سوی دیگر بیت کوین نوعی پول است. پولی که دارای ارزش متغیر است و مانند کالاهای دیگر، می‌تواند برای فعالیت‌های مجرمانه‌ای مثل پولشویی یا خرید و فروش کالاهای غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال پیگیری جرائم انجام شده با بیت کوین غیرممکن نیست. یکی از نمونه‌های موفق قانون‌گذاری بیت کوین، کشور ژاپن است. دولت توانسته با ثبت صرافی‌ها و ارسال بخشنامه‌های مالی به آن‌ها از بروز پولشویی و کلاهبرداری تا حد زیادی جلوگیری کند.

 

نکات جالب در مورد بیت‌کوین

تا این جا با مهم‌ترین بحث‌ها، در خصوص بیت‌کوین آشنا شده‌ایم. با این حال هنوز نکات جالبی درباره این ارز باقیمانده است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• فقط 21 میلیون واحد از این ارز وجود دارد که استخراج همه‌ی آن‌ها تا سال 2140 طول خواهد کشید.
• حدود 30 درصد از کل بیت کوین‌ها برای همیشه از دست رفته‌اند. چرا که صاحبان آن‌ها کلید خصوصی ارزهای خود را فراموش کرده‌اند.
• در سال 2010، دو عدد پیتزا به قیمت 10 هزار بیت کوین خریداری شد. احتمالاً خریدار این پیتزاها تا آخر عمر از این دست و دلبازی خود پشیمان خواهد بود. ارزش این مقدار حدود 24 میلیون دلار است.
• بیت کوین به تنهایی بیش از 44 درصد از سهم بازار کریپتوکارنسی را در اختیار دارد. این عدد در گذشته بیش از 50 درصد بود اما با رشد آلت‌کوین‌ها این سهم تغییر کرد.